TEKNİK BİLGİLER

Jeneratör seti, mekanik enerjinin elektrik enerjisine çevriminde, AC veya DC alternatör süren herhangi bir ilk hareketli makine, su türbini, gaz türbini, buhar türbini, rüzgar değirmeni, vb.dir. Asgari ihtiyaç, yük ve değişikliklerinden mümkün mertebe bağımsız iyi bir voltaj dengesidir.
Dahası, jeneratör tarafından üretilen elektrik enerjisi sigorta veya kesici gibi jeneratörle yük arasına yerleştirilen koruyucu cihazlarla kontrol edilmelidir. Ayrıca, tahrik makinesi ve alternatör üzerindeki önemli parametreler için kontrol ve alarm mekanizmaları mevcuttur.

1831'de Michael Faraday, bir telin içinden geçen manyetik alan değiştiğinde, bu değişim o tel üzerinde bir akım oluşmasına sebep olduğunu keşfetti. Bu tel eğer dışarıdan bir güç ile çevrilirse bu çevirmeyi sağlayan enerji, elektrik enerjine dönüştürülmüş olur. Faraday bu icadı takip eden dönemlerde elle çalıştırılan basit jeneratör sistemleri geliştirildi ve bu sistem elektrik jeneratörlerinin esası oldu. 1892 yılında ise NicolaTesla tarafından alternatif akım üreten alternatör geliştirildi

Sınıflandırılmasında farklı yollar vardır. En yaygın sınıflandırma türleri;
1- Kullanıma göre
2- Hızına göre
3- Tasarımına göre
4- Ölçüsüne göre olanlardır.

1- Kullanımına göre:
Motorlar uygulama alanlarına göre sınıflandırırlar.
a- Gemilerde kullanılmak üzere marine tip
b- Jeneratör, kompresör ve pompalarda kullanılan endüstriyel tip
c- Karayolu taşıtlarında kullanılan otomotiv tip
d- Lokomotif ve trenlerde kullanılan traksiyon tip

2- Hızına göre:
Endüstriyel motorlar genel olarak 3 hız sınıfında incelenirler.
a- Yüksek Hız - 1000 rev/min üzerinde
b- Orta Hız - 400 rev/min - 1000 rev/min arası
c- Düşük Hız - 400 rev/min'e kadar

50 Hz ve 60 Hz uygulamaları için;
50 Hz: 3000, 1500, 1000, 750, 600, 500 dev/dk
60 Hz: 3600, 1800, 1200, 900, 720, 600 dev/dk

3- Tasarımına göre:
Çalışma devri (4 stroke - 2 stroke)
Piston hareketi veya piston bağlantısı
Silindir düzenlemesi
Kullanılan yakıt tipi
Havanın silindirleri besleme durumu (Ortam basıncı ve ya yüksek basınç gibi)

4- Ölçüsüne göre:
Bu sınıflandırma içlerinde en tartışmalı olanıdır çünkü motor büyüklüğünü belirleyen faktörler; silindir sayısı, silindir ölçüsü, hız, ortalama basınç gibi farklı değerlerdir. Bu noktadan hareketle; büyüklüğe göre yapılan sınıflandırmada silindir başına beygirgücü verisi kullanılmaktadır.
Küçük tip: 25 hp/cyl'in altında
Orta tip: 25 - 200 hp/cyl arasında
Büyük tip: 200 hp/cyl'nin üstünde

Alternatörler elektromanyetik endüksiyon prensibi ile çalışırlar. Elektromanyetik endüksiyon, bir telin içinden geçen manyetik alan değiştiğinde o tel üzerinde bir akım oluşmasına sebep olur. Bu tel eğer dışarıdan bir güç ile çevrilirse bu çevirmeyi sağlayan enerji elektrik enerjisine dönüştürülmüş olur.

Mekanik enerjinin rotorları döndürmesiyle iletkenler etrafındaki manyetik alan değişir ve elektrik akımı üretilmiş olur. Rotorun manyetik alanı indüksiyonla aktarılacak bir akım ile elde edilebilir. Fırçasız alternatörlerde alternatör, çalışma prensibine göre ana ve ikaz sistemi olarak ikiye ayrılabilir. Ana sistemin hareketli kısmı olan ana rotor devir sayısına göre değişen sayıda kutuplardan oluşur. Rotordaki ana kutuplar çevirici makine devrinde döndürülür. Kutuplarda manyetik akımın oluşması için doğru akım gereklidir. Ana kutuplara doğru akım ikaz sistemi tarafından verilir.

İkaz sisteminin çalışma prensibi ana sistemle aynı olmakla beraber kutup ve sargılar ters çevrilmiştir. Yani, ikaz sisteminde kutuplar hareketsiz olan ikaz statoru üzerinde, sargılar ise dönen ikaz rotoru üzerinde bulunur.

Ana statordaki bağımsız yardımcı sargılardan geçen akım voltaj regülâtöründe doğrultularak, ikaz statorundaki kutup sargılarına verilir. Kutuplardan çıkan manyetik akımı kesen ikaz rotoru üzerindeki bobinlerde üç faz alternatif akım oluşur. Alternatif akım, rotordaki döner köprü diyotlarda doğrultularak ana rotora (ana kutuplara) doğru akım olarak aktarılır.
Fırçasız alternatörlere yük uygulandığında, voltaj düşümü önlemek ve voltajı istenilen seviyede tutmak için otomatik voltaj regülâtörü (AVR) kullanılır.

Yer Seçimi
Jeneratör seti için uygun bir yer seçmek, kurulum işleminin en önemli safhasıdır. Güvenli bir kurulum yapmak için Bakım ve Kullanım Kitabı'ndaki tüm ikazları dikkate alınız. Gerektiğinde bilgi almak için firmamızı arayınız.

Jeneratör setini yağmur, kar, dolu, sel suyu, aşırı nem, doğrudan güneş ışığı, dondurucu ve aşırı yüksek sıcaklık, toz, toprak, kum veya rüzgarla taşınabilecek zararlı madde gibi dış etkenlere maruz kalmayacağı muhafazalı yerlere kurunuz.

Jeneratör setini temiz, kuru, iyi aydınlatılmış, havadar, aşırı sıcak olmayan ve rüzgarla gelen kirletici, aşındırıcı ya da iletken tozlar, tiftik, duman, yağ buharı, motor egzoz dumanı ya da kirleticilere maruz kalmayacakları yerlere kurunuz.

Bakım kontrol işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla jeneratör setinin etrafında kolay bir şekilde dolaşabilecek kadar mesafe bırakın. Bazı durumlarda motor, alternatör, şasi, radyatör gibi ana bileşenleri çıkarmak gerekebilir.

Kurulum açık alanda olacaksa jeneratör setini dış hava şartlarına karşı koruyunuz. (İsteğe bağlı olarak koruma kabinleri kullanılabilir)

Zemin ve Platform
Jeneratör seti platform, toprak, bina, çelik konstrüksiyon gibi zeminler üzerine yerleştirilebilir. Jeneratör setini toplam ağırlığı, zemini müsaade ettiği yük taşıma sınırını geçmemelidir.

Zemini, demirle güçlendirilmiş bir beton platform şeklinde hazırlanması iyi olur. Jeneratör setinin ölçülerine uygun, yeterli büyüklükteki platform, makinenin yerinden oynamasını ve titremesini mümkün olduğu kadar azaltmak için gerekli desteği sağlar. Genellikle bu 20-30 cm arasında kalınlıkta ve en az jeneratör setinin ebatlarına eşit ölçülerde olmalıdır.

Eğer istenirse platform, zeminin geri kalanını titreşime karşı izole edilecek şekilde yapılabilir. Jeneratör seti su basma riski olan, nemlenebilecek, vb bir yere monte edilecekse - örneğin kazan dairesi - platform, zeminden en az 300 mm yükseklikte yapılmalıdır. Böylece Jeneratör setine ve ona servis sağlayacak, onu işletecek kişiler için güvenli ve kuru bir zemin sağlar.

Her makinenin platformu, diğer temeller, beton yapılar, duvarlar veya işletme platformlarından bağımsız olarak ana temel veya set zemin üzerine yerleştirilmesi tavsiye edilir.

Titreşim
Jeneratör seti, zemine minimum titreşim iletecek şekilde dizayn edilmiştir. Motor ve alternatör ile ana şasi arasına titreşim izolatörleri yerleştirilmiştir. Daha büyük kapasitedeki jeneratör setlerinde titreşim izolatörleri, ana şasi altına yerleştirilmiştir.

Yüksek bina çatılarında ve katlarında yer alan jeneratör odalarında titreşim izolasyonuna özel itina göstermek gerekir. Genellikle yay tipi titreşim izolatörlerine gerek duyulur. Yapıların jeneratör seti, yakıt depoları ve donanımlarını taşıyabileceğinden kesinlikle emin olunmalıdır.

Jeneratör setlerini zemin veya platforma, demir bağlantı cıvataları veya eşdeğerleriyle sıkıca sabitleyiniz ve hareket etmesine engel olunuz ki elektrik bağlantılarına, yakıt depolama sistemine, egzoz sistemine, çevreye ve canlılara zarar verebilecek herhangi bir olayla karşılaşılmasın.

Motor tarafından yayılan ısı, jeneratör setinin veya servis personelinin performansını etkileyecek derecede yüksek bir sıcaklık değişimine neden olabilir.

Jeneratöre gelen hava temiz ve olabildiğince serin olmalıdır. Bu durum motor ömrü ve performansını büyük ölçüde etkiler. Normalde bu hava kurulum bölgesini çevreleyen alandan sağlanabilir ancak bazı durumlarda, makinenin bulunduğu yerin şartları, havayı dışarıdan veya başka bir odadan kanalize etmeyi zorunlu kılabilir.

Havalandırma pencereleri, soğuk hava girişi için alternatörün arkasına ve sıcak havanın atımı için doğrudan radyatör ön tarafına açılmalıdır. Sıcak havanın, radyatör ve kanal arasına yerleştirilen esnek bir bağlantıyla odadan kesin olarak tahliye edildiğinden emin olun.

Havalandırma pencerelerinin ölçüleri hesaplanarak soğutma havası girişinin yeterli ölçüde olması sağlanmalıdır. Pencereler, en az radyatör petek alanı kadar olmalıdır. Fakat mümkün ise radyatör alanının 150%’si kadar bir alandan hava girişi yapılmalıdır.

Egzoz sistemini dizayn ederken, ana hedef geri basınç oluşturmamak olmalıdır. Egzoz sistemindeki aşırı geri basınç, motor gücünü düşürür ve çalışma sıcaklığını arttırır.

Egzoz sistemi, motor egzoz çıkışına esnek bir bağlantı aracılığıyla birleştirilmelidir.

Egzoz gazlarını teneffüs etmek muhtemel bir ölüm tehlikesidir. Egzoz gazlarının birikimini önlemek için egzoz sistemleri doğru bir şekilde kurulmalıdır. Buna ek olarak, motor egzoz sesine uzun süre maruz kalmanın duyma yetisine zararı vardır. Bir jeneratör seti hiçbir zaman tam olarak kurulmamış bir egzoz sistemiyle çalıştırılmamalıdır. Jeneratör setinin yakın civarında bulunan bütün personel kulaklık kullanmalıdır.

Yakıt sistemi, motora temiz ve kesintisiz yakıt sağlayacak nitelikte olmalıdır. Bir yakıt sistemi dizayn ederken, yakıt sistemi ya da sistem tarafından kullanılan elektrikli aygıtlarla ilgili olabilecek yönetmelik ve şartnamelere uyulmalıdır.

Yakıt bulunan yerlerde kıvılcım, alev oluşmasına ve sigara içilmesine izin vermeyiniz. Temiz yakıt kullanmak, motor ömrünü uzatmada ve güvenli bir çalışma sağlamada yardımcı olacaktır. Motor kayıt filtreleri ve yakıt transfer pompası arasında ön filtrelerin kullanılması tavsiye edilir. Su ve çökelti süzgeçleri de transfer pompa hattına dahil edilmelidir.

TÜRKJEN Jeneratör, setlerinde standart olarak programlanabilen mikroişlemcili, tüm ölçüm değerlerini ve alarm mesajlarını izleyebilen ve koruma sağlayan jeneratör kontrol üniteleri kullanmaktadır.

Kontrol sistemleri, jeneratör setinin çalıştırılması, durdurulması, çeşitli değerlerin izlenmesi ve korunmasını sağlar. Kontrol sistemleri, programlanabilen parametreler yardımıyla değişen şartlarda esnek bir kullanım sağlar.

Kontrol panoları, A1 kalite çelik sacdan üretilmiş olup paslanmaya karşı elektrostatik toz boya ile boyanmıştır.

Jeneratör setinin, çıkış gücünü kontrol etmek ve güvenilir şekilde aktarmak için kullanılırlar.
Bunun için jeneratör setinin, çıkış gücünü karşılayacak normlarda ve kapasitede olması gereklidir.
Otomatik devreye giren jeneratör setlerinin panolarında kontaktör, motorlu şalter, vs. kullanılır.
Otomatik kontrol sistemlerinde şalt elemanlarının kontrolü, jeneratör kontrol ünitesi tarafından yapılmalıdır.
Elle devreye sokulan manuel jeneratör setlerinde, güç çıkışında bulunan termik-manyetik devre kesici ile birlikte enversör şalterler de kullanılabilir.

TÜRKJEN Jeneratör, senkronizasyon sistemlerini kullanarak, enerji projelerine alternatif bir çözüm getirmektedir. Yüksek kVA'lardaki ihtiyaçlarınız için, birden fazla jeneratörün bir araya getirilerek oluşturulduğu bu sistem; aynı güçteki tek bir jeneratör ile karşılaştırıldığında önemli avantajlar sağlamaktadır.

TÜRKJEN Jeneratör birden çok jeneratörün senkronize edilerek büyük güçlerde enerji elde edilmesi konusundaki teknik uzmanlığını, global kaynakları, ve üretim yöntemlerini kullanarak, her türlü senaryoya uygun çalışabilecek, düşük maliyetli sistemler geliştirmiş ve farkını ortaya koymuştur.

Küçük güçteki jeneratör setlerinin senkronize edilmesiyle kurulan sistem; büyük güçteki tek bir jeneratörün kullanılmasına göre avantaj sağlamaktadır. Bunlar sırasıyla,

- Düşük maliyet,
- Maliyet karşılaştırmalar,
- Düşük ilk yatırım bütçesi,
- Esnek kullanım,
- Güvenilir sistem,
- Servis ve bakım kolaylığı,
- Teslimat ve yedek parça temininde kolaylıktır.

Şebeke enerjisinin kullanımının mümkün olmadığı yerlerde iki veya daha fazla jeneratör senkron olarak yükleri sürekli olarak besler ve bu yükler jeneratörlerin güçleri oranında paylaşılır. Jeneratör setleri işletmenin yük seviyesine göre ekonomik kullanıma izin verecek şekilde devreye girer ve çıkar.

Şebeke enerjisinin belirlenen limitlerin dışına çıkması durumunda iki veya daha fazla jeneratör senkron olarak, yükleri güçleri oranında besler. Şebeke enerjisinin geri gelmesi ile kesintili olarak yükler transfer edilir.

Elektrik enerjisi dağıtım firmalarının gün içerisinde değişik tarifelere sahip olması, belirlenen gücün üzerine çıkılması durumunda yüksek fiyattan tarife uygulanması veya tüketiciye yetersiz altyapı sebebiyle elektrik enerjisinde sınırlamalar getirilmesi, durumlarında şebeke ile sürekli olarak paralelde kalmak tüketici açısından avantajlı olabilmektedir. Paralel çalışma için birkaç değişik çalışma yöntemi bulunmaktadır.

Bunlardan ilki, belirlenen aktif yük miktarının istenen güç faktörü altında jeneratör sistemi ile, geri kalan yük miktarının şebeke tarafından karşılandığı temel yük tepe kesme yöntemidir. Bu yöntem sabit yükün tercih edildiği kojenerasyon sistemlerinde oldukça popülerdir. Bir diğer uygulama ise şebekeden çekilen güç miktarının sınırlandırıldığı, bu sınırın üzerindeki gücün jeneratör tarafından karşılandığı gerçek tepe kesmeyöntemidir. Bu çalışma şekli belli bir gücün üzerinde tarife fiyatlarının çok arttığı ya da çekilecek gücün sınırlı olduğu uygulamalarda kullanılmaktadır.